Jak założyć przydomowy sad i jagodnik?

Nasze życie się zmienia, zmieniają się nasze przyzwyczajenia żywieniowe. Stąd też powoli wracamy do tego co znamy z pól uprawnych czy sadów naszych dziadków. Do zdrowej, wolnej od sztucznych nawozów i chemicznych oprysków żywności. Szczególnie ostatnie wydarzenia w postaci pandemii czy galopującej inflacji zachęciły ludzi do zakładania własnych warzywników czy sadów. Jak zatem założyć przydomowy sad i jagodnik, aby cieszyć się obfitymi zbiorami. Podzielę się w tym artykule swoim doświadczeniem w tym zakresie.

Przeczytaj również: Jak założyć przydomową winnicę?

Jak założyć sad w siedlisku jakim dysponujesz

Choć niewątpliwie kusi szybkie sadzenie drzew czy krzewów owocowych to warto się z tym wstrzymać. Może się okazać, że takie działanie przyniesienie więcej złego niż dobrego. W pierwszym kroku skupmy się na tym jakim siedliskiem dysponujesz. Francuzi nazywają to 'terroir’. W jednym słowie ujęli wszystkie warunki jakimi odznacza się dane miejsce tj. warunkami glebowymi, nasłonecznieniem, mikroklimatem itd. Poświęć już teraz więcej czasu, aby wiedzieć gdzie i jak założyć przydomowy sad i jagodnik.

Na co zwrócić uwagę przy zakładaniu sadu i jagodnika

W pierwszej kolejności zwróćmy uwagę na nasłonecznienie tzn. w jakich godzinach i jak długo nasłoneczniony jest nasz teren. Ma to znaczenie nie tylko w lecie, ale również jesienią. Tam gdzie dociera słońce w lecie może nie docierać we wrześniu i październiku. Stąd też niewskazanym będzie sadzenie w tym miejscu dojrzewających wtedy winorośli. Znajdźmy im nieco lepsze miejsce. Kolejnym czynnikiem są zastoiska mrozowe czyli miejsca, do których spływa zimne powietrze. Tam właśnie dłużej utrzymuje się śnieg i częściej pojawiają się przymrozki. Oczywiście z braku innych możliwości możemy z tym częściowo walczyć lub dobierać rośliny, dla których nie ma to dużego znaczenia. Ważna jest również gleba jaką dysponujemy i poziom wód gruntowych. Może się okazać, że na części działki znacznie dłużej utrzymuje się woda. Możemy wykonać drenaż, oczko wodne lub zasadzić rośliny, które lepiej tolerują takie warunki. Są to borówka wysoka i niska, borówka brusznica i żurawina oraz płytko korzeniące się krzewy. W takich miejscach rezygnujmy z winorośli czy większości drzewek owocowych.

Badanie gleby

Kolejnym krokiem, niestety bardzo często pomijanym jest badanie gleby. Wielu osobom wydaje się, że jest to bardzo trudne i drogie. Nic bardziej mylnego. Pobrać próbkę gleby może każdy (lub zgłosić się do odpowiedniej osoby) i zawieźć lub wysłać do specjalnego laboratorium. Coraz więcej specjalistycznych laboratoriów przesyła przygotowane pudełka z torebką i etykietą. Po pobraniu próbki ponownie odsyłamy takie pudełko kurierem i czekamy na email z wynikiem. Po co nam takie badanie gleby i ile kosztuje? Podstawowe badanie gleby wskazuje ph gleby i poziom podstawowych pierwiastków – fosforu, potasu, magnezu. Za kilkanaście do kilkudziesięciu złotych możemy zlecić badanie z jednoczesnymi zaleceniami nawozowymi. Wskazują one ile wapnia (do skorygowania ph gleby) fosforu, potasu i magnezu powinniśmy wprowadzić do gleby. Laboratorium dobiera te wyliczenia do podanych przez nas upraw, w końcu każda roślina ma inne wymagania. Więcej o takim badaniu przeczytasz w artykule: Badanie gleby – nie takie straszne i nie takie drogie. Możemy również wykonać podstawowe badanie na miejscu przy pomocy płynu Helliga co da nam jakieś wyobrażenie o ph gleby.

Jak założyć sad i jagodnik – przygotowanie gleby

Gdy zastanawiam się jak założyć sad i jagodnik to pierwsze na myśl przychodzi mi odpowiednie przygotowanie i nawiezienie gleby. Oczywiście jeśli posiadamy glebę wysokie klasy lub badanie nie wykazało niedoborów to nie musimy tego robić. Jeśli jest inaczej zastosujmy się do zalecanego nawożenia. Mimo to większości gleb w Polsce przydałaby się dodatkowa ilość próchnicy. Stąd też skupmy się na nawożeniu naturalnym, które nie tylko karmi rośliny, ale przede wszystkim glebę i mikroorganizmy, które w niej żyją. Sztuczne nawożenie z czasem je niszczy, co skutkuje zmniejszeniem plonu i ciągłym dokładaniem sztucznych nawozów. Możemy zastosować różnego rodzaje nawozy naturalne a jednym z nich jest nawóz zielony, o którym przeczytasz we wpisie: Rośliny na zielony nawóz. Czy gleba pod sad powinna być bez trawy? Niekoniecznie tak musi być. W chwili obecnej robiłbym odwrotnie niż zrobiłem. Wcześniej wysiałbym trawę a dopiero później posadził drzewa, gdyż późniejsze wysiewanie trawy było dla mnie kłopotliwe.

Jak założyć przydomowy sad i jagodnik – Projekt

Podobnie jak poprzednie elementy równie ważny a może jeszcze ważniejszy jest projekt. Bazuje on na pozyskanej przez nas wiedzy. Jeśli znamy siedlisko jakim dysponujemy, rodzaj gleby, to jakie mamy ph, nsłonecznienie i mikroklimat to wiemy w jaki sposób i gdzie lokować rośliny. Na początku zmierzmy obszar jakim dysponujemy. Rozrysujmy go na kartce i wrysujmy wszystkie elementy, z którymi sąsiaduje np. Budynki czy inne rośliny. Wtedy dopiero możemy rozpocząć odpowiednie sytuowanie roślin. Wierzcie mi, że projekt zmienicie wiele razy i nie będziecie mieć pewności czy wciąż wszystko jest idealnie. Być może będziecie później nawet przesadzać rośliny. Po to właśnie potrzebna jest odpowiednia analiza siedliska, aby część błędów wyeliminować. Być może nie jest to dla Ciebie proste. W końcu należy przyjąć odpowiednie odległości pomiędzy roślinami, uwzględnić ich wielkość często zależną od podkładki. Trzeba przewidzieć jak będą wyglądać za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat i czy nie będą zacieniać innych roślin. Wreszcie trzeba dobrać odpowiednie zapylacze, odporne na choroby odmiany czy wiedzieć jakie rośliny mogą rosnąć obok siebie. Jeśli nie wiesz jak założyć przydomowy sad i jagodnik to zapraszam do: Projekt przydomowego sadu, jagodnika czy winnicy.

Jak może wyglądać przydomowy ogród owocowy?

Ze wględu na wygodę zazwyczaj przydomowy sady czy jagodnik sytuujemy oddzielając go od innych części ogrodu. Dobrym zwyczajem jest przyjęcie geometrycznych form i równych odległości, które ułatwiają późniejsze prace. Jest to jednak tylko jedna z opcji i niektórzy pozwalają sobie na nutkę szaleństwa. Często w ogrodach permakulturowych spotyka się obłe formy wynikające z natury. W takich ogrodach przeplatamy między sobą rośliny, aby wzajemnie na siebie wpływały. Nie jest to możliwe w tradycyjnych sadach, gdzie podstawą jest ochrona poprzez opryski chemiczne. W przydomowym sadzie taka forma jest dopuszczalna jeśli dobieramy odpowiednio odporne odmiany roślin i wiemy jak o nie dbać. Popularnym trendem w ostatnim czasie staje się foodforest, o którym przeczytasz w artykule: Foodforest czyli ogród żywieniowy – czym jest i jak zacząć? Można się również spotkać z terminem Agroforest czy łączeniem różnego rodzaju upraw w różnych formach np. alejach. Sadzi się w takim przypadku drzewa w liniach a pomiędzy nimi uprawia warzywa i zboża. Nie bójmy się zaszaleć, ale prosta forma ogrodu owocowego jest łatwiejsza w utrzymaniu np. Przy koszeniu trawy.

Sadzenie drzew i krzewów owocowych

Odpowiedzieliśmy sobie na pytanie jak założyć przydomowy sad i jagodnik. Pora więc na sadzenie drzew i krzewów. Jest to najprzyjemniejsza część. Jedynie przyjemniej będzie rozkoszować się obfitymi plonami. Jeśli odpowiednio przygotowaliśmy glebę to możemy w nią sadzić nasze rośliny. Możemy również dodatkowo zaprawić dołki przed ich posadzeniem. Są różne szkoły. Jedni zaprawiają, aby dać roślinom lepszy start a inni obawiają się, że po wykorzystaniu tego nawozu korzenie roślin zatrzymają się w tej sztucznie wytworzonej donicy. Więcej na ten temat przeczytacie we wpisie: Jak sadzić krzewy owocowe?

Przeczytaj również: Kiedy sadzić krzewy owocowe z gołym korzeniem i w doniczce?

Ściółkowanie roślin owocowych

Większość osób sadzi drzewa i krzewy owocowe, aby zbierać zdrowe wolne od chemii owoce. Idąc tropem ekologicznej uprawy zwróćmy jeszcze uwagę na ściółkowanie roślin. Są różne techniki i materiały ściółkowania. Po co to robimy? Aby zatrzymać wilgoć w glebie oraz ograniczyć wzrost chwastów. Ściółkuję na różne sposoby. W ostatnim jednak czasie najbliżej jest mi do jednej metody, która ogranicza wzrost chwastów na najdłuższy czas. Wiosną lub jesienią nawoże drzewka owocowe obornikiem lub kompostem. Następnie przykrywam te nawozy, z których wciąż mogą kiełkować inne rośliny, grubą warstwą kartonów. One są odpowiedzialne za niedupuszczenie światła i ograniczenie wzrostu chwastów. Ostatnim krokiem jest przykrycie ich warstwą materiału ściółkującego. Najdłużej utrzymają się zrębki, ale równie dobrze możemy użyć i z czasem uzupełniać skoszoną trawę, słomę czy liście. Oczywiście takie ściółkowanie czy ściółkowanie sztucznymi włókninami może przyciągać szkodniki w postaci chociażby nornic. Trudno jednak spotkać sad czy jagodnik gdzie nie znajdziemy kretów, nornic, norników czy karczowników. Więcej o ściółkowaniu przeczytasz we wpisie: Ściółkowanie drzew i krzewów owocowych.

Zapraszamy również na nasz Youtube.