Jak założyć przydomową winnicę aby cieszyć się obfitymi zbiorami?

Wielu z nas marzy, aby rozkoszować się winem z wyhodowanych przez nas winogron. Nie każdy obszar na to pozwala. Winorośl ma swoje wymagania a mnogość odmian czy to winnych, ogólnoużytkowych czy deserowych powala na kolana. Sadzenie i uprawa winorośli zazwyczaj wiąże się z największą ilością błędów. Nie wiemy jak posadzić roślinę z gołym korzeniem a późniejsze prowadzenie winorośli kojarzy się z najtrudniejszym równaniem matematycznym. Jak więc założyć niewielką, przydomową winnicę, aby cieszyć się z owoców, wina czy soków?

Na jakiej glebie założyć przydomową winnicę?

Niestety pierwszym krokiem po zadaniu sobie pytania jak założyć przydomową winnicę jest zakup i sadzenie roślin. Zwykle dobieramy przypadkowe miejsce, nie zwracamy uwagę na wymagania winorośli. Na to czy otrzymamy odpowiedni materiał na wino czy po prostu do konsumpcji zależy ogrom czynników. Francuzi nazywają to 'terroir’ a więcej o tym napisałem we wpisie: Jak założyć przydomowy sad i jagodnik? Jest tam również wiele innych informacji, które mogą przydać się przy zakładaniu przydomowej winnicy. Poświęćmy więc trochę czasu przed posadzeniem winorośli na poznanie siedliska.

Zwróćmy uwagę na nasłonecznienie w różnych porach roku (również jesienią gdy winogrona dojrzewają). Sprawdźmy poziom wód gruntowych w różnych okresach roku. Winorośl nie lubi terenów podmokłych i o wysokim poziomie wód gruntowych. Warto również zbadać naszą glebę. Winorośl ma duże wymagania m. in. co do ph gleby – ph zbliżone do 7 (w zależności od genów jakie w sobie posiada dana odmiana). Takie badanie nie jest drogie (kilkanaście do kilkudziesięciu złotych) a daje nam ogromną wiedzę o tym jaka glebę posiadamy. Jednocześnie za tę kwotę możemy zlecić zalecenia nawozowe. Będziemy wiedzieć jaką ilością wapna zwapnować teren i ile podstawowych pierwiastków wprowadzić do gleby. Więcej o takim badaniu przeczytasz w artykule: Badanie gleby – nie takie straszne i nie takie drogie.

Odpowiednia lokalizacja dla przydomowej winnicy

Odpowiednia lokalizacja dla winorośli ma znacznie większe znaczenie niż w przypadku większości roślin owocowych. Ma ona duże wymagania termiczne, wymaga długiego sezonu a także ciepłej jesieni. Najlepsze są południowe stoki daleko od zastoisk mrozowych. Winorośl startuje dość późno, zwykle w drugiej połowie kwietnia i początkiem maja. Jest jednak bardzo delikatna i każdy przymrozek może zniweczyć nasze plany. A przecież w naszym klimacie bardzo często ostatnie przymrozki pojawiają się w połowie maja a niekiedy nawet jego końcem. Stąd też przy niewielkich ilościach krzewów stosuje się sadzenie przy ścianach, które w nocy oddają ciepło i przedłużają okres wegetacji. Niektórzy nawet decydują się na ich okrywanie.

Przy odpowiednim doborze odmiany możemy jednak sadzić winorośl w wielu różnych miejscach. Warto spróbować tej uprawy nawet jeśli nie dysponujemy idealnym stanowiskiem. W końcu jest to nasze hobby a nie plany na zarobek. Nawet jeśli w jednym roku nie doczekamy się owoc to w kolejnym możemy się cieszyć ich nadmiarem. Moje winorośle sadzone na płaskim, ale odpowiednio nasłonecznionym stanowisku świetnie sobie radzą. Jednak skupiłem się na doborze odpowiednich odmian. Jeśli decydujemy się na uprawę w szpalerze to w przydomowych winnicach zwykle stosujemy układ północ-południe, aby odpowiednio doświetlić krzewy. Sadźmy winorośl w oddali od roślin czy budynków, które mogą je zasłaniać. Odpowiednie nasłonecznienie to klucz do sukcesu w uprawie tych roślin.

Przygotowanie gleby pod winnicę

Jak założyć przydomową winnicę bez odpowiedniej gleby? Winorośl dobrze rośnie na piaskach, gdzie jest zwykle znacznie suszej a więc również występuje mniej chorób. Nie jest to oczywiście wyznacznikiem, gdyż składa się na to wiele czynników. Na bogatej w składniki glinie zwykle krzewy rosną nieco mocniej. Możemy dopasować do naszych warunków odpowiednie odmiany czy podkładki. Mimo to nie zastąpimy w ten sposób odpowiednio przygotowanej gleby. Jeśli badanie gleby wykazało, że dysponujemy bogatą w składniki glebą o odpowiednim ph to możemy zająć się sadzeniem winorośli. Jeśli jednak jest inaczej to poświęćmy jeszcze nieco czasu na odpowiednie przygotowanie stanowiska. To co zaprzepaściliśmy na tym etapie trudno będzie nadrobić po posadzeniu winorośli. Przy zakładaniu przydomowej winnicy warto skupić się na naturalnym nawożeniu aby cieszyć się ekologicznymi owocami.

O nawozach naturalnych przeczytasz we wpisie: Nawozy naturalne w uprawie roślin. Warto również zwrócić swoją uwagę na Rośliny na zielony nawóz. Pamiętajmy, że wapnowanie powinno być przesunięcie w czasie w stosunku do nawożenia obornikiem. Czasem warto poświęcić nawet dodatkowy rok na przygotowanie gleby: nawożenie, 2-3 poplonów i wapnowanie. W przypadku kiepskich gleb może mieć to zbawienny wpływ na przyszłe plony.

Jaką odmianę winorośli wybrać?

Zadać pytanie jak założyć przydomowa winnicę rzadko zastanawiamy się nad odpowiednią odmianą winorośli. W przypadku naszego kraju ma to niebagatelne znaczenie. Te najpopularniejsze odmiany winnce typu Riesling czy Merlot dojrzewają w Polsce tylko na najlepszych stanowiskach. Rzadko jednak osiągają parametry i aromatu z Francji czy nawet Moraw. Stąd też dla naszego klimatu stworzono wiele hybryd, które spokojnie dojrzeją nawet na Podlasiu. Ważne jest kilka czynników decydujących o sukcesie danej odmiany. Inną odmianę wybierzemy dla Dolnego Śląska a inną dla Podlasia. Pamiętajmy, że każda odmiana ma inne wymagania. Jedna lepiej będzie rosnąć na piasku, inna na glinie. Możemy częściowo nad tym panować podkładkami. Mimo wszystko warto korzystać z doświadczeń innych osób, które uprawiają winorośl.

Przed zakupem sadzonek danej odmiany warto poczytać o nich na forum www.winogrona.org. Znajdziecie tam właśnie doświadczenia hodowców a nie przypadkowe informacje. Pierwszym z czynników jest termin dojrzewania. Jeśli nie mamy pewności co do stanowiska to dobierajmy te wcześniejsze. W najcieplejszych miejscach kraju możemy zdecydować się na te o późniejszym terminie dojrzewania. W przypadku przydomowej winnicy warto zdecydować się na odmiany o wysokiej odporności na choroby a także wysokiej mrozoodporności. Wcześniejsze winne to chociażby Solaris (dojrzeje niemalże w całej Polsce) a deserowe to Garold czy Galanthe. O tym jakie odmiany powinni wybierać amatorzy przeczytasz w artykule: Winorośl dla amatora – jaką odmianę wybrać?

Projekt – czyli jak założyć przydomową winnicę

Na projekt przydomowej winnicy wpływa wiele czynników o czym wiecie juz tego tekstu. Jeśli chcecie posadzić kilka krzewów to nie będziecie mieć większego problemu. Co jednak jeśli chcecie stworzyć kilka szpalerów? Musicie wiedzieć jaką odmianę dobrać, jakie odległości pomiędzy szpalerami stworzyć. Musicie też pamiętać o odpowiedniej rozstawie w zależności od siły wzrostu i formy prowadzenia winorośli. Wreszcie ważne jest również odpowiednie usytuowanie w stosunku do kierunków świata. W takim przypadku można zlecić to komuś kto już jakiś czas przy tym pracuje. Jeśli nie wiesz jak założyć przydomową winnicę to zapraszam do: Projekt przydomowego sadu, jagodnika czy winnicy.

W przypadku uprawy szpalerowej zwykle przyjmuje się sytuowanie ich w kierunku północ południe. Projektujemy rozstawę między szpalerami równą ich wysokości. Zwykle jest to 2m, chyba, że prowadzimy rośliny w formie wysokiej kurtyny, na rusztowaniu w kształcie litery T lub używamy do obróbki ziemi pomiędzy szpalerami traktora (wtedy więcej). Jeszcze ważniejsza jest odegłość pomiędzy krzewami. W przypadku odmian winnych o niedużej sile wzrostu, przy prowadzniu w formie pojedynczego guyota jest to ok. 1m (czasem nawet mniej). Na urodzajnych glebach i przy odmianach o silnym wzroście zwiększa się taki rozstaw do 1,2m. Przy prowadzeniu na 2 ramiona taka odległość musi być większa. Nieco więcej miejsca trzeba przeznaczyć pod odmiany deserowe prowadzone sznurem, wtedy wskazane jest minimum 1,4m, ale lepiej i więcej. Przy 2-ramiennym sznurze oczywiście więcej. Form prowadzenia jest wiele, ale trudno ująć to w kilku zdaniach.

Rusztowanie pod winorośl

Już podczas przemyśleń jak założyć przydomową winnicę warto zastanowić się nad formą rusztowania. Winorośl jest rośliną, którą prowadzi się w pionie. Niekiedy można spotkać je pnące nawet po drzewach. Zależnie od formy prowadzenia dobieramy również konstrukcję. Możemy prowadzić nasze rośliny po kracie przy ścianie czy po altanie. Przewidując klasyczne prowadzenie w szpalerze dobrze mieć przemyślane usytuowanie słupków już podczas sadzenia winorośli. Samo rusztowanie stawiamy nie później niż przed wyprowadzeniem formy krzewu, w okresie bezlistnym. Zazwyczaj jesienią lub wiosną w 2 roku po posadzeniu, ale w niektórych przypadkach nawet wcześniej. Mimo to warto je wykonać możliwie wcześnie, aby nie naruszyć korzeni naszych winorośli.

Słupki rozstawiamy w odległości nie większej niż 5m. Mogą to być słupki do rozwiązań systemowych z metalu lub plastiku, betonowe lub drewniane. Te ostatnie są najmniej trwałe chyba, że uda nam się zdobyć drewno akacji. Słupki powinny być wkopane bardzo głęboko (sam wkopywałem na głębokość 80cm) a wystawać nad ziemię na wys. Ok 2m. Słupki skrajne powinny być mocniejsze a do tego posiadać odciąg lub zastrzał. Oczywiście można je dla wzmocnienia zabetonować. Trzeba pamiętać, że docelowo na rozpiętych drutach będzie się opierać masa liści, gron i niemalże cały krzew. Przy bardzo mocnym wietrze stworzy się żagiel, który może wyłamać lub wyrwać konstrukcję. Warto więc wzmocnić większe rusztowania aby nie stracić plonu. W przypadku niewielkich konstrukcji (dla kilku metrów długości) zazwyczaj nie trzeba odciągów czy zastrzałów. Więcej na ten temat przeczytasz we wpisie: Rusztowanie pod winorośl – metal, drewno czy beton?