Projekt sad cz. 3 – Dobór drzew i krzewów owocowych do sadu

Dobór drzew i krzewów owocowych do przydomowego sadu, choć wydaje się prosty, nie zawsze taki w efekcie jest. Błędy powstałe już na tym etapie będą się za nami ciągnąć przez długie lata i będziemy się zastanawiać dlaczego poszczególne rośliny nie owocują. W poprzednim wpisie pt. Mój projekt sadu opisałem czynniki, na które zwracałem uwagę projektując sad. W tym wpisie skupię się na tym co najważniejsze czyli dobór drzew i krzewów owocowych. Przedstawię ten dobór na własnym przykładzie.

Dobór drzew i krzewów – skąd czerpać informacje?

Najlepszym źródłem informacji jest doświadczony, lokalny sadownik. Dlaczego lokalny? Każda lokalizacja jest inna i w danym miejscu obficie owocować będą inne rośliny. Jeśli jednak nie mamy takiej możliwości to skorzystajmy chociaż z dobrodziejstw internetu. Wiele informacji można pozyskać na forach internetowych. Potrzeba na to czasu, ale jednocześnie zdobywamy wiedzę, która w przyszłości zaprocentuje.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze drzew i krzewów?

Pierwszym i najważniejszym czynnikiem doboru powinien być smak. Wybieramy te drzewa i krzewy, których owoce najbardziej nam smakują. Często jednak nie jesteśmy w stanie dostać owoców niektórych roślin, dlatego też musimy po raz kolejny skorzystać z doświadczenia innych osób.

Kolejnym czynnikiem jest odporność na mróz oraz choroby. Im bardziej odporne drzewka lub krzewy tym mniej przy nich pracy a większy plon. W przypadku drzewek owocowych zwykle stare odmiany są odporniejsze na choroby.

Ilość roślin oraz sposób zapylania to kolejna ważna kwestia, na której musimy się skupić. W tym przypadku zakładamy sad przydomowy, więc zakładam, że lepiej jest posadzić kilka drzewek różnych odmian niż kilka tej samej. Jeśli jedno drzewko nie obrodzi to mamy większe szanse na zbiór na innej odmianie. Dodatkowo w wielu przypadkach potrzebujemy roślin zapylających, które trzeba odpowiednio dobrać. Zapylanie wiąże się z podobnym terminem kwitnienia. Odpowiednich odmian do zapylenia potrzebują jabłonie, grusze, czereśnie, większość śliw i wiśni oraz pojedyncze morele. Samopylne są w większości brzoskwinie, nektarynki, morele. Zapylaczy potrzebują również krzewy owocowe jak np. borówki amerykańskie, jagody kamczackie, derenie jadalne. Potrzebują one roślin kwitnących w podobnym terminie.

Inne ważne czynniki doboru drzew i krzewów owocowych

Niezwykle ważny jest również termin owocowania. Przy odpowiednim doborze odmian jesteśmy w stanie cieszyć się owocami niemalże przez cały okres wegetacyjny a także przetrzymywać owocowe niektórych odmian przez długie miesiące. Zwróćmy również uwagę, że niektóre odmiany np. jabłoni mają tendencję do naprzemiennego owocowania co drugi rok.

Podkładki to temat, który spędza sen z powiek wielu początkującym sadownikom. Jest on bardzo szeroki i można by o nim rozmawiać godzinami. Od tego na jakiej podkładce posadzimy dane drzewo zależeć będzie to jak wielkie ono urośnie, kiedy zacznie owocować, przez jak wiele lat będzie owocować. Odpowiedni dobór podkładki do lokalizacji będzie miał też wpływ na zdrowotność i plonowanie drzew.

Dobór drzew i krzewów owocowych – na moim przykładzie

Chciałbym Wam przedstawić mój zestaw roślin owocowych, który planuję posadzić. Proces dobierania odmian trwał długo, gdyż ponad rok, jednak w tym przypadku nie ma się co spieszyć.

Jabłonie

Wszystkie jabłonie dobrałem na podkładce półkarłowej M26. Starałem się wybierać w większości starsze odmiany a okres owocowania dobrać tak, by cieszyć się jabłkami możliwie najdłużej. Po myślniku podaję termin zbiorów danej odmiany.

• Oliwka Żółta (Papierówka) – połowa lipca
• Ananas Berżenicki – koniec sierpnia
• James Grieve – koniec sierpnia
• Antonówka Zwykła – początek września
• Kosztela – połowa września
• Złota Reneta – połowa września
• Malinowa Oberlandzka – koniec września
• Koksa Pomarańczowa – koniec września
• Szara Reneta – koniec września
• Golden Delicious – początek października
• Red Boskoop – połowa października

Grusze

W przypadku grusz zdecydowałem się na popularne, sprawdzone odmiany, na podkładce Grusza Kaukaska. Jedynie wyjątek stanowi Konferencja, dla której wybrałem podkładkę Pigwa S1, gdyż na kaukaskiej „idzie w drewno”.

• Faworytka (Klapsa) – koniec sierpnia
• Bonkreta Williamsa – początek września
• Konferencja – koniec września
• Generał Leclerc – początek października

Morele

Dobór tych drzew owocowych był dla mnie ważny, gdyż bardzo cenie sobie smak moreli. Wybrałem da nich podkładkę Ałycza i odmiany samopylne.

• Wczesna Z Morden – koniec lipca
• Zaleszczycka – połowa sierpnia

Brzoskwinie i nektarynki

Pamiętam z dzieciństwa drzewa brzoskwiń oblepione ogromną ilością owoców. Nie pamiętam dlaczego te drzewa zostały wycięte, ale prawdopodobnie przestały owocować. Chciałbym przypomnieć sobie ten widok i smak dzieciństwa dlatego zdecydowałem się na popularne odmiany oraz podkładkę brzoskwini Rakonieciwkiej.

• Brzoskwinia Harnaś – koniec lipca
• Brzoskwinia Inka – koniec sierpnia

• Nektaryna Harco – połowa sierpnia
• Nektaryna Fantasia – początek września

Czereśnie

Mając świadomość, że na moim terenie czereśnie rosną kiepsko (lub jest takie przeświadczenie ludzi tu mieszkających) zdecydowałem się tylko na 2 sztuki tych drzew.

• Czereśnia Lapins (samopylna) – połowa lipca
• Czereśnia Summit– początek lipca

Wiśnie

Decydując się na uprawę wiśni zwykle zależy nam na przetworach. Można w takim przypadku skupić się na większej ilości jednej odmiany, jednak w zależności od warunków pogodowych w danym roku dobór kilku odmian może być zbawienny. Zdecydowałem się na wiśnie na podkładce Antypka.

• Groniasta – połowa lipca
• Wanda – połowa lipca
• Łutówka – koniec lipca

Śliwy

Wreszcie drzewa owocowe, na których zależy mi najbardziej. Z tego też powodu sadzę ich 6 sztuk a wszystkie jako podkładkę otrzymają Ałyczę.

• Renkloda Ulena – początek sierpnia
• Węgierka Dąbrowicka – połowa sierpnia
• Węgierka Biała – połowa sierpnia
• Cacanska Lepotica – połowa sierpnia
• Amers – połowa września
• President – początek października

Dobór krzewów owocowych

Dobór krzewów owocowych również nie należy do najprostszych. W wielu przypadkach krzewy również potrzebują zapylaczy a pozyskanie o nich informacji nie jest tak proste jak w przypadku drzew owocowych.

Dereń jadalny

Dereń jadalny potrzebuje co najmniej 2 krzewów różnych odmian do zapylenia. Zdecydowałem się na odmiany Juliusz oraz Wydubieckij.

Aronia

Aronia to jeden z najprostszych w uprawie krzewów. Jest odporna na choroby i bardzo obficie owocuje. Zdecydowałem się na jeden krzew aronii czarno-owocowej, gdyż nie wymaga ona zapylaczy.

Pigwa

Pigwa to wciąż mało popularny w naszym kraju owoc. Zdecydowałem się na ten krzew, gdyż uwielbiam syrop z jego owoców. Postanowiłem posadzić jeden krzew pigwy jabłkowej i jeden gruszkowej.

Świdośliwa

Świdośliwy, mimo iż dostępne u nas od wielu lat, nie cieszą się nadal dużym zainteresowaniem a dodatkowo w internecie jest niewiele informacji na ich temat. Przyjmuje się, że do optymalnego owocowania krzewy te potrzebują innej odmiany, jednak widziałem świdośliwę, która obficie owocowała bez zapylacza. Zdecydowałem się na odmianę Northline oraz Martin.

Borówka amerykańska

Borówka amerykańska to temat rzeka, o którym napisano więcej niż o jakimkolwiek innym krzewie owocowym. Cieszy się ona ogromnym zainteresowaniem również w moim domu, dlatego postanowiłem posadzić aż 10 krzewów. Każdy z nich owocuje w innym okresie przez co będziemy się cieszyć owocami borówki przez kilka miesięcy. Jako ciekawostkę zakupiłem również borówkę Pink Lemonade o różowych owocach.

Agrest

Agrest to jeden z moich ulubionych owoców. Wybrałem odmiany pewne, odporne na choroby. Agrest bardzo wdzięcznie rozmnaża się z sadzonek półzdrewniałych, dlatego po zakupie krzewów od razu je rozmnożyłem. Wybrałem 5 krzewów w odmianach Hinnonmaki Rot oraz Invicta.

O rozmnażaniu krzewów przez sadzonki półzdrewniałe przeczytacie we wpisie: Sadzonki półzdrewniałe jako sposób rozmnażania roślin.

Pigwowiec

Pigwowiec choć nazywa się podobnie do pigwy i ma podobne owoce, to jednak zupełnie inny krzew. Przede wszystkim jest znacznie mniejszy gdyż dorasta do ok. 1m wysokości (zależnie od odmiany). Wybrałem 4 sztuki pigwowca japońskiego, który jest łatwo dostępny i stosunkowo tani.

Jagoda kamczacka

Jagoda kamczacka to popularny krzew owocowy, gdyż zbiór owoców następuje bardzo wcześnie. Niestety jednak owoce jagody kamczackiej nie są specjalnie smaczne. Dlatego wybrałem odmiany nieco późniejsze, ale za to również smaczniejsze: Indigo Gem, Borealis, Honeybee. Należy dobierać odmiany o podobnym terminie kwitnienia, co pozwala odpowiednio zapylić poszczególne krzewy.

Porzeczka

Porzeczki to kolejne rośliny mojego dzieciństwa. Kojarzą mi się z początkiem wakacji i wspólnym, rodzinnym zbieraniem, masą uśmiechu i zabaw. Postanowiłem zasadzić 3 białe, 5 czerwonych oraz 5 czarnych odmian. Większość z nich to krzewy, które sam rozmnożyłem z sadzonek półzdrewniałych.

Aktinidia – mini kiwi

Aktinidia to wciąż niezbyt popularna u nas roślina. Choć mamy możliwość uzyskania owoców mini-kiwi to jednak są to rośliny dość kapryśne. Otrzymałem w prezencie 2 krzewy, dlatego też postanowiłem posadzić je na próbę. Aktinidia występuje w 2 gatunkach: ostrolistna (żeńskie krzewy potrzebują męskiego zapylacza), pstrolistna (samopylne). Ostatecznie posadzę aktinidie Geneva (żeńska), Lucy (żeńska) oraz Weiki (męska).

Malinojeżyna

Nigdy nie próbowałem owoców malinojeżyny, dlatego postanowiłem zakupić krzew, który również rozmnoże i posadzę 2 malinojeżyny Tayberry, które poprowadzę po konstrukcji razem z jeżyną i aktinidią.

Jeżyna

Jeżyny to dość proste w uprawie krzewy owocowe, jednak trudno trafić na odmiany o pysznych, słodkich i soczystych owocach. Dlatego też postanowiłem pozyskać sadzonki od rodziny, z krzewów co do których mam pewność jak smakują, choć nie znam nazwy odmiany. Postanowiłem posadzić 2 jeżyny, gdyż w pełni owocowania powinny w 100% zaspokoić potrzeby mojej rodziny.

Malina

Odmian malin jest bardzo dużo i trudno zdecydować się na jedną, dlatego jest to dla mnie temat niezamknięty. Posiadam 2 krzewy maliny czarnej, którą rozmnożyłem. Dodatkowo planuję pozyskać sadzonki malin czerwonych o różnych porach owocowania.

Winorośl

Winorośl choć na końcu spisu to jednak również bardzo ważna. Nie jestem specjalistą od tych krzewów, dlatego wchłaniam ogromne ilości wiedzy z forum winoogrodników. Ostatecznie zdecydowałem się na 20 winorośli przerobowych na wino białe: Solaris. Dodatkowo przewidziałem 7 krzewów deserowych: Arkadia, Muscat Bleu, Nero, Galant, Einset Seedles, Kiszmisz Zaporoski, Swenson Red. Starałem się dobierać odmiany o różnym smaku, różnej porze dojrzewania, ale możliwie najbardziej odporne na choroby grzybowe.

Jak widzicie dobór drzew i krzewów owocowych to kawał roboty… Zanim zdecydujemy się na daną odmianę zwróćmy uwagę na to czy potrzebują one zapylacza. Ważna jest również pora dojrzewania, która pozwoli cieszyć się nam owocami przez możliwie najdłuższy czas.

Odwiedź nas na Instagramie!